O‘simlikning tur nomi uning mevalari bilan bog‘liq bo‘lib, ular dastlab yashil, keyin sariq, pishib yetilganda esa qizil rangga kiradi, agar ularni tatib ko‘rsangiz, avval shirin, keyin esa achchiq ta’m seziladi.

Bo‘yi 30-180 sm ga yetadigan, o‘rmalovchi yog‘ochsimon g‘adir-budur ildizpoyali ko‘p yillik yarim buta. Poyalari uzun, egri-bugri, qirrali, shoxlangan, to‘qilgan, pastki qismi yog‘ochlangan, tuksiz yoki biroz tukli. Barglari ketma-ket (uzunligi 2,5 - 12,0 sm va kengligi 0,6 - 1,0 sm), cho‘zinchoq-tuxumsimon, o‘tkir, asosi ko‘pincha yuraksimon yoki ikkita kichik cho‘zinchoq bo‘laklarga ega. Yuqori barglari ko‘pincha uch bo‘lakli yoki bo‘lingan. Yangi barglar yoqimsiz hid chiqaradi. Simoz to‘pgullari ro‘vaksimon, asosi ayrisimon, uzun bandli. Gullari ikki jinsli, to‘g‘ri, qo‘sh gulqo‘rg‘onli.

Kosachasi besh tishli, kichik, likopchasimon. Gultoji tutash gulbargli, binafsha rang, kamdan-kam hollarda oq yoki pushti, g‘ildiraksimon, burmali besh bo‘lakli egilgan (diametri 12-18 mm). Changchilari beshta, changdonlari ensiz, ustuncha atrofida konussimon naychaga o‘xshab qo‘shilib ketgan. Urug‘chisi bitta, tugunchasi yuqorida, ustunchasi bitta, og‘zi boshchali. May-avgust oylarida gullaydi. Mevasi tuxumsimon yoki ellipssimon, qip-qizil, yaltiroq, uzunligi 1 sm gacha bo‘lgan osilib turuvchi rezavor meva.

Umumiy tarqalishi: Eski Dunyoning deyarli barcha mo‘tadil va subtropik mintaqalarida (tarqalish doirasi to‘liq bo‘lmasa-da); Shimoliy Amerikaga olib kelingan. Rossiyaning Yevropa qismida (Quyi Volga viloyatidan tashqari barcha hududlarda), G‘arbiy Sibirda (Irtish, Barnaul viloyatlari), Sharqiy Sibirda (Angara-Sayan, Daur viloyatlari), Ukrainada, Moldaviyada, Belorussiyada, O‘rta Osiyoda tarqalgan.

Rossiya o‘rta mintaqasining barcha viloyatlarida zax butazorlar va o‘tloqlar, tolzorlar, daryo va hovuz bo‘ylari, ko‘llar va botqoqliklar, zax axlat joylarida o‘sadi.

Ildizlarida steroidlar, alkaloidlar topilgan. O‘simlikning yer ustki qismida tigonenin, alkaloidlar mavjud. Poyalarda steroidlar - xolesterin, sitosterin, stigmasterin, kampesterin, brassikosterin, izofukosterin aniqlangan. Barglarida triterpenoidlar, steroidlar, alkaloidlar, fenolkarbon kislotalar, flavonoidlar, yuqori alifatik uglevodorodlar, yuqori yog‘ kislotalari; gullarida steroidlar bor. Mevalarda karotinoidlar (fitufluin, beta-karotin, karotin, zeakarotin, likopin, kriptoksantin), steroidlar (sitosterin, stigmasterin, kampesterin, brassikosterin, izofukosterin) topilgan. Urug‘ida triterpenoidlar, steroidlar, alkaloidlar, yog‘ moyi, yuqori yog‘ kislotalari (laurin, miristin, palmitin), fosfolipidlar (0,12%) bor.

Xalq tabobatida teri kasalliklarida, ayniqsa, qichishadigan ekzema va yallig‘lanishlarda, bronxial astmada, shamollash kasalliklarida, siydik pufagi yallig‘lanishlarida, ich ketishida, hayzning tartibsiz kelishida, yara bitkazuvchi va gijja haydovchi vosita sifatida davolash maqsadida bargli yosh o‘t novdalari qo‘llaniladi. Shuningdek, barglari istisqo, sariqlik, ko‘kyo‘talda; tashqi - zolotuxa va revmatizmda; rezavorlari - tanosil kasalliklari, epilepsiya, migren xurujlarida, gullari qaynatmasi - o‘pka kasalliklari va nafas yo‘llari katarlarida qo‘llaniladi.

Gomeopatiyada yangi yosh novdalardan tayyorlangan essensiya gripp, eshakem, revmatizm, talvasa kasalliklarida ishlatiladi.